Parteċipazzjoni: Dan laqqa’ flimkien 30 ċittadini, li 15 ġejjin mill-belt ta’ Velletri, (l-Italja), 4 mill-belt ta’ Marsaskala (Malta), 4 parteċipanti mill-belt ta’ Kőszeg, l-Ungerija; 3 parteċipanti mill-belt ta’ Bad Kötzting, il-Ġermanja; 4 parteċipanti mill-belt ta’ Chojna, il-Polonja.
Post/Data l-avveniment sar f’ Velletri, l-Italja minn 12/04/2018 sa 15/04/2018
Deskrizzjoni fil-qosor:
L-għan tat-tieni avveniment kien li jagħti eżempji tal-vantaġġi tas-sħubija fl-Unjoni Ewropea lokali, fil-lokal, kif ukoll biex turi kif pajjiż kbir, wieħed mill-membri fundaturi tal-UE jaħseb dwar l-importanza ta’ pajjiżi iżgħar, u jinkoraġġixxi liema tip ta’ sħubija tista’ tiġi stabbilita . Barra minn hekk, għan sekondarju kien li tiġi diskussa s-sitwazzjoni tar-refuġjati, u li tibda diskussjoni dwar il-problemi u dwar soluzzjonijiet possibbli relatati mal-kriżi ta’ migrazzjoni riċenti.
Dan l-avveniment kien organizzat minn TRATTI, l-assoċjazzjoni ta’ bosta studenti żgħażagħ universitarji, u ċittadini bl-għajnuna tal-konsulent tal-fiduċja tagħhom, l-eks għalliema, Dottor Alessandra Modio, u l-kollegi u l-ħbieb tagħha. Tratti, ħejja programm eċċellenti għat-30 parteċipant uffiċjali f’dan il-proġett, f’isem il-belt ta’ Velletri. Ħmistax minn dawn il-parteċipanti kienu mill-Ġermanja, l-Ungerija, Malta u l-Polonja.
Qabel l-ikla ta’ filgħaxija, Dottor Alessandra Modio, il-konsulent ta’ Tratti u eks-kunsillier, fetħet il-konferenza. Fid-diskors tagħha, hija enfasizzat l-importanza tal-parteċipazzjoni taż-żgħażagħ fil-ħajja pubblika. Semmiet ukoll li ħafna parteċipanti żgħażagħ għadhom qed jaħdmu fuq il-wirja li kellha tinfetaħ l-għada. Hi enfasizzat l-importanza tal-laqgħat internazzjonali fejn parteċipanti minn pajjiżi differenti jistgħu jikkooperaw. Hi fakkret bosta memorji dwar il-proġetti ta’ passati tal-UE organizzati permezz ta’ Kőszeg. Iktar tard, matul l-ikla kienet opportunità kbira għal diskussjoni informali. Huwa importanti li wieħed isemmi li l-organizzaturi ppruvaw isibu l-aħjar postijiet għall-avvenimenti (librerija), żjarat ta’ studju (mużew, fejn isir l-inbid), ikliet (f’xi pizzerija, agrituriżmu), akkomodazzjoni (agrituriżmu): tradizzjonali Taljana, jew internazzjonali, jew UE -postijiet sostnuti.
L-għada filgħodu (13 t’ April) Is-Sur Edoardo Menicocci, il-president ta’ TRATTI, fetaħ il-ġurnata. Fid-diskors tiegħu rringrazzja lill-parteċipanti kollha tal-proġett, u esprima s-sodisfazzjon tiegħu għaliex ħafna nies daħlu jisimgħu l-programm, li ġie ppubbliċizzat fl-aħbarijiet. Huwa introduċa uffiċjalment id-delegazzjonijiet tal-erba’ pajjiżi l-oħra u l-grupp li kien qed jospita. Huwa iżża ħajr lil Dr Alessandra Modio għall-assistenza tagħha f’isem l-erba’gruppi taż-żjara.
Huwa kompla jispjega li s-sit fejn sar l-avveniment huwa lok importanti ħafna għall-belt fejn hemm il-librerija tagħha. Il-librerija ta’ Velletri tissejjaħ ukoll “House of Culture and Music” minħabba r-rwol ċentrali tagħha fil-ħajja kulturali tal-belt. Din ġiet ronovata permezz ta’ fondi mill-UE, għalhekk ħasbu li jkun il-post perfett biex tiftaħ l-avveniment minħabba l-istatus simboliku tagħha.
Aħna bdejna l-programm billi rajna film jismu, The Great European Disaster Movie, prodott mid-direttur Taljan Annalisa Piras. Il-film huwa dwar futur mhux imbiegħed fejn l-Ewropa ma teżistix aktar u enfasizzat mhux biss ir-raġunijiet probabbli għal dan, iżda wkoll il-konsegwenzi diżastrużi li jerġgħu jirxuxtaw in-nazzjonaliżmu fl-Ewropa. Il-film kollu kien imqanqal ħafna, u nistgħu nsibu x-xebħ bejn il-passat u l-futur probabbli. Peress li l-programm kien intbagħat ġimgħat qabel l-avveniment, il-parteċipanti setgħu jħejju tajjeb għaliha, iżda aħna kollha konna emozzjonati ħafna mill-istejjer ta’ swied il-qalb fil-film, li ġew irrakontati minn nies differenti minn pajjiżi differenti fl-Ewropa. L-organizzaturi staqsewna biex naħsbu dwarha, u nippreparaw diskussjoni kemm formali kif ukoll informali għall-għada.
Matul il-konferenza ġejna onorati bil-preżenza tas-Sur David Sassoli, il-viċi-president tal-Parlament Ewropew. Fid-diskors tiegħu, huwa enfasizza l-importanza ta’ avvenimenti bħal EULOCAL biex jiddiskutu problemi Ewropej filwaqt li jiġbru nies minn partijiet differenti fl-Ewropa. Huwa kien impressjonat ħafna bil-preżenza tal-bosta żgħażagħ fost l-udjenza, peress li ż-żgħażagħ normalment mhumiex interessati fil-politika. Huwa awgura lill-parteċipanti kollha, li din il-konferenza tħalli riżultati pożittivi. Wara t-taħdita tiegħu kien hemm ċans li l-parteċipanti jistaqsu mistoqsijiet: hu deher ottimist dwar il-futur tal-UE, u ma jistenniex li jkun hemm pajjiżi oħrajn li jitolbu li joħorġu.
Wara l-mistoqsijiet u t-tweġibiet ta’ Fausto Servadio, is-sindku tal-belt indirizza l-ħsibijiet tiegħu lill-udjenza. Huwa esprima kemm huwa kuntent li Velletri tieħu sehem f’dan il-proġett taħt l-Ewropa għaċ-Ċittadini, tessut bejn l-ibliet. Huwa qal li kien jinsab kburi ħafna fi Tratti, għax għamlu minn kollox sabiex jinvolvu liż-żgħażagħ fil-ħajja soċjali tal-belt. Huwa talab lil Dr Alessandra Modio, il-konsulent tal-grupp, ex-kunsillier, sabiex titla’ fuq il-podium u enfasizzat l-importanza tal-għajnuna tagħha li kienet qed tagħti lil żgħażagħ entużjasti.
Dr István Mátrai, il-koordinatur tal-proġett introduċa fil-qosor il-programm u l-importanza tiegħu. Huwa enfasizza li ħafna nies huma ewroxettiċi u ma jridux jaraw il-vantaġġi tal-eżistenza tal-UE. Barra minn hekk, huwa esprima t-twemmin tiegħu li s-serje ta’ konferenzi u avvenimenti se tikkontribwixxi għal reputazzjoni aħjar tal-UE. Huwa semma wkoll li l-ewwel konferenza ġiet organizzata f’Marsaskala, Malta, u kienet effiċjenti ħafna, il-parteċipanti setgħu jsibu punti ta’ fehmiet u fatti ġodda li kollha jenfasizzaw il-ħtieġa tal-kooperazzjoni ta’ pajjiżi żgħar u kbar, qodma u ġodda tal-UE. Huwa esprima l-gratitudni tiegħu għall-preparazzjoni tal-avveniment u awgura lill-parteċipanti kollha konferenza ta’ suċċess.
Wara waqfa qasira l-parteċipanti u l-viżitaturi mill-belt kellhom iċ-ċans li jisimgħu d-diskors tas-Sur Abdoulaye Mbodj, li huwa l-ewwel iben ta’ immigranti Afrikani, li sar avukat u jippratika fil-qorti ta’ Milan. Huwa tkellem dwar il-ħajja tal-familja tiegħu. Missieru kien ħalla l-familja tiegħu fis-Senegal bil-wegħda: li jsibilhom kollha ġejjieni aħjar minn dak li l-pajjiż oriġinali jista’ joffri. Huwa qatt ma qata’ qalbu, u issa jaħdmu u jgħixu f’ Lodi. Bħala ġenituri, l-akbar sodisfazzjoni tagħhom huma t-tlett itfal li huma rabbew b’imħabba. Is-Sur Abdoulaye Mbodj iddikjara li hu qatt ma ħass diskriminazzjoni kontra tiegħu, la l-iskola, u lanqas fil-post tax-xogħol tiegħu. Huwa ddikjara lilu nnifsu bħala eżempju tal-Italja li tilqa’ u ma mhux li teskludi. Bħal missieru, huwa jħoss lilu nnifsu persuna rrispettata, u kien grat għall-għajnuna tremenda li kiseb mingħand ħafna nies. Issa, huwa jħoss li wasal iż-żmien biex iħallas lura dan. Għalhekk hu jagħmel l-almu tiegħu biex jgħin lil dawk li jeħtiġuha. Tul id-diskors kollu tiegħu introduċiena għall-wirja li konna ser naraw dwar “l-Ewropej il-ġodda”, ulied immigranti li ddeċidew li jibqgħu fl-Italja u jibdlu ħajjithom, filwaqt li jżommu f’moħħhom iċ-ċaħdiet terribbli li kellhom jgħaddu minnhom il-familji tagħhom.
Imbagħad ġew inawgurati l-wirjiet li kienu miftuħa għall-pubbliku, flimkien. Fortunatament, ħafna studenti ġew biex jaraw l-inawgurazzjoni, u biex jisimgħu l-kliem ta’ Abdoulaye Mbodj dwar dan. Kellna l-opportunità li naqraw stejjer ta’suċċess u dawk li ma kellhomx daqstant suċċess minn nies differenti bħal sportivi famużi li ma setgħux ikunu parti mit-tim nazzjonali minħabba li kienu refuġjati, xjentisti li setgħu jaħdmu u kienu rikonoxxuti. Kif qal is-Sur Abdoulaye Mbodj, kollha kellhom jaħdmu iebes biex jilħqu l-għanijiet tagħhom. Aħna kollha qbilna li l-programm kien imfassal tajjeb: wara l-wirja kellna l-possibbiltà li nitkellmu dwar “l-Ewropej il-ġodda” b’mod informali, u wara nofsinhar, aħna wkoll stajna nitkellmu dwar is-sitwazzjoni f’pajjiżna.
Wara l-ikla rġajna lura lejn il-librerija għal-workshop tagħna: it-tema prinċipali kienet il-migrazzjoni, kif aħna nifhmu li hija ċ-ċentru ta’ kollox fl-istorja reċenti Ewropea. Ħdimna f’erba’ gruppi internazzjonali. Kull grupp irċieva dikjarazzjoni ‘’mistoqsija u kellu jippreżenta tliet suġġerimenti sempliċi fl-aħħar tal-workshop. L-erba’ temi kienu l-migrazzjoni u l-integrazzjoni, it-tkabbir u l-iżvilupp sostenibbli, id-difiża u s-sigurtà, l-informazzjoni u l-komunikazzjoni. Il-konklużjonijiet tagħna kienu diversi: l-ewwelnett, enfasizzaw id-differenza bejn l-immigranti ekonomiċi u dawk politiċi, u l-importanza tal-midja għall-perċezzjoni li għandna ta’ immigranti u l-immigrazzjoni f’pajjiżna u fl-Ewropa in ġenerali. Aħna ddiskutejna wkoll iċ-ċentru tad-diskussjoni pubblika u l-ħsieb kritiku meta titkellem dwar temi bħal dawn. It-tieni, il-gruppi tkellmu dwar il-ħtieġa ta’ immigranti fl-Ewropa: minħabba l-popolazzjoni li qed tixjieħ tagħna, li tikkontribwixxi għall-ħtieġa tagħna għal forza tax-xogħol. Il-mistoqsija hija jekk din hijiex is-soluzzjoni vera? Ir-rifuġjati se jaħdmu? Li dawn in-nies jitgħallmu u jitħarrġu jeħtieġu għajnuna finanzjarja. Fl-aħħarnett, indirizzajna l-problema tal-integrazzjoni: ħafna mill-parteċipanti għamlu dan billi ddiskutew il-problemi tal-integrazzjoni, problemi ta’ vjolenza u diviżjonijiet fl-Ewropa nnifisha u d-diffikultà li jkollok nies li ġejjin minn ambjent kompletament differenti b’regoli u tradizzjonijiet differenti. Iżda huwa impossibbli li tissolva l-problema tal-integrazzjoni ta’ kulturi differenti? Uħud minna ppruvaw jaslu għal xi soluzzjonijiet possibbli, per eżempju billi tenfasizza l-importanza tal-barriera tal-lingwa u l-edukazzjoni fil-proċess ta’ integrazzjoni. Barra minn dan, irriżulta li integrazzjoni vera mhix mistennija titwettaq, u huwa impossibbli. Għandha tittieħed in konsiderazzjoni biex tgħin lil dawn in-nies fil-pajjiż li jiġu minn – jekk ikun pajjiż sigur. Aħna kollha qbilna li r-refuġjati f’periklu reali jistħoqqilhom l-għajnuna kollha, iżda għandhom ukoll jikkooperaw, jaċċettaw ir-regoli u l-liġijiet tal-pajjiżi l-ġodda tagħhom. Intqal ukoll li sfortunatament xi immigranti huma kriminali u n-nies lokali għandhom tendenza li jpoġġu r-refuġjati kollha fl-istess keffa, u l-attitudni lejn il-migranti xejn mhi pożittiva.
Wara l-mistoqsijiet tal-workshop id-delegazzjonijiet tal-pajjiżi mistiedna tkellmu fil-qosor dwar l-esperjenza tagħhom f’pajjiżhom.
Id-delegazzjoni ta’ Bad Kötzting semmiet żewġ punti ewlenin: l-akkomodazzjoni tar-refuġjati u l-edukazzjoni għall-integrazzjoni tax-xogħol. Huma kellhom eżempji kemm pożittivi kif ukoll negattivi. Huma għandhom madwar 160 refuġjat mis-Sirja, l-Etjopja, l-Iraq, l-Iran, il-Każakstan, ir-Russja, l-Ukraina, il-Mali, l-Eritrea, is-Somalja, in-Niġerja. Ħafna minnhom jgħixu f’bini li qabel kien sptar, u huma ftit dawk ir-refuġjati rikonoxxuti li jgħixu fl-appartamenti fil-belt. 60 minnhom biss għandhom status rikonoxxut bħala li għandu d-dritt tal-ażil, u minn dawn, jaħdmu biss 2. It-tfal imorru f’ open-time school jew kindergarten fen jiltaqgħu ma’ tfal oħra bħalhom.
Huwa fatt pożittiv ewlieni li hemm xibka kbira ta’ appoġġ għal voluntiera attivi u dedikati għar-refuġjati, li jgħinu biex jintegraw ir-refuġjati f’varjetà ta’attivitajiet, bħal klabbs sportivi u korsijiet ta’ taħriġ awtonomi. L-irġiel u n-nisa jirċievu struzzjoni speċjali: għar-refuġjati maskili – kif għandhom iġibu ruħhom f’kuntatt man-nisa jew fil-ġabra pubblika; għal nisa – korsijiet tal-lingwa li jispeċjalizzaw fil-kura tat-tfal u s-saħħa tat-trabi. Fatt ieħor pożittiv huma l-klassijiet kollaborattivi kemm għaċ-ċittadini Ġermaniżi kif ukoll għar-refuġjati: bħal korsijiet ta’ tisjir kollettiv u korsijiet tan-knitting. Hemm ukoll workshop tat-tiswija tar-roti, immexxi minn refuġjati.
Madankollu, fuq in-naħa negattiva, l-istat jiddependi ħafna fuq ix-xogħol tal-voluntiera, li jistgħu ma jkunux affidabbli. Hemm problemi ta’ akkomodazzjoni għal refuġjati rikonoxxuti. Ħajja iżolata fl-akkomodazzjoni kollettiva tipprevjeni xi problemi, iżda ma tappoġġjax l-integrazzjoni.
Rigward l-edukazzjoni hemm 11-il klassi b’madwar 180 student, imqassma skont il-livell tagħhom, u ħafna minnhom huma lesti li jitgħallmu. Għall-bidu l-puntwalità kienet problema, iżda issa l-istudenti huma aktar afdati mill-Ġermaniżi.
Mil-lat pożittiv nistgħu nagħtu dan l-eżempju: Rifuġjat rikonoxxut mis-Sirja (b’mara u żewġ itfal) li kienu studjaw il-Letteratura Għarbija ħadu sehem bħala interpreti fl-aġenzija tax-xogħol u huwa mbagħad ġie impjegat bħala social worker fl-iskola vokazzjonali. Sadanittant illum dan huwa ħaddiem soċjali full-time u uffiċjal responsabbli mil-lokazzjoni tar-refuġjati fl-amministrazzjoni tal-lokal. Huwa interessat fl-integrazzjoni; barra minn hekk, it-tfal tiegħu jitkellmu l-Ġermaniż.
Madankollu, hemm eżempji negattivi wkoll. Student Sirjan, li wera imġieba mhux xierqa u ma segwa ebda regola, u ġie anke ttrattat minħabba d-droga, kellu jitlaq mill-iskola u m’għandu l-ebda futur fil-Ġermanja.
Il-kumpaniji fil-lokal huma lesti li jedukaw u jħarrġu r-refuġjati u jimpjegawhom wara l-apprentistat. Huma partikolarment interessati fl-istudenti mill-Afganistan. Ħafna minnhom huma interessati fit-tagħlim u l-integrazzjoni. Iċ-ċansijiet tagħhom li jibqgħu huma minimi, minħabba li l-Gvern Federali jqis lill-Afganistan bħala pajjiż sikur, li mhuwiex ikkontestat fil-Ġermanja. Għalhekk, hemm biża dejjiema ta’ deportazzjoni. Saħansitra ġara li student kien maqbud mill-pulizija minn ġewwa klassi fl-iskola.
Għad hemm triq twila għall-integrazzjoni. Il-proċedura għall-għoti tad-dritt tal-ażil jew iċ-ċaħda li tieħu wisq ħin. Huwa diffiċli għar-refuġjati rikonoxxuti li jsibu xogħol jew akkomodazzjoni. L-attitudni ta’ bosta Ġermaniżi lejn ir-refuġjati mhijiex waħda pożittiva.
Id-delegazzjoni ta’ Kőszeg ma setgħetx tagħti wisq eżempji. Huma spjegaw li l-Ungerija wkoll tospita bosta refuġjati, u huma – jekk jixirqilhom – jgħixu f’ċirkostanzi tajbin. Barra minn hekk, f’Kőszeg hemm nies ġejjin mill-Armenja, eċċ. Bosta professjonisti, bħal tobba, periti u ħaddiema oħra jmorru l-Ungerija, fil-provinċja ta’ Vas, u għandhom reputazzjoni verament tajba. Madankollu, m’hemmx wisq nies li njixtiequ jibqgħu fl-Ungerija, l-aktar iridu jużawha bħala pajjiż ta ‘tranżitu, u jridu jmorru lejn il-Ġermanja. Definittivament, waħda mir-raġunijiet hija livell ta’ ħajja ogħla fil-Ġermanja.
L-Ungerija ma tiċħadx għajnuna lil dawk li jgħixu fil-periklu, iżda l-Gvern Ungeriż jitlob dħul legali, bl-identità. Dawk li jixtiequ jidħlu fil-pajjiż illegalment – u b’dan il-mod ikollhom aċċess għall-Ewropa – jintbagħtu lura. Huwa minnu wkoll li l-Gvern Ungeriż jemmen bis-sħiħ li għandha tingħata għajnuna minn fejn ġej, l-Ungerija diġà bagħtet ħafna flus biex ittejjeb il-kundizzjonijiet tal-għajxien, biex tibni sptarijiet, skejjel, eċċ
Id-delegazzjoni ta’ Chojna tista’ wkoll titkellem dwar sitwazzjonijiet differenti ħafna. Bħala eżempju tajjeb li huma semmew kien jikkonċerna immigrant ta’ 17-il sena mis-Sirja. Minħabba l-inċertezza dejjiema u l-biża’, il-familja ddeċidiet li timxi lejn il-Polonja. L-akbar sfida ffaċċjata mir-refuġjati hija li jitgħallmu l-Pollakk. Mingħajr din il-ħila, kien diffiċli għal żagħżugħ biex isib ħbieb ġodda jew biex ikompli edukazzjoni għolja. Problema oħra kienet l-attitudni negattiva taż-żgħażagħ tal-iskola għar-refuġjati. Wara tliet snin jgħixu fil-Polonja, hija tgħid li l-iskejjel tagħha bidlu l-attitudni tagħhom lejh, iżda ma bidlux l-attitudni tagħhom lejn ir-refuġjati b’mod ġenerali. Fl-opinjoni tagħha, dan mhux tajjeb, għax kulħadd jistħoqqlu l-għajnuna ta’ ħaddieħor u kundizzjonijiet ta’ għajxien fi żgur u paċifiċi. Huma jippjanaw li jibqgħu fil-Polonja sa ma tintemm l-ostilità fis-Sirja jew saħansitra aktar tard.
Il-proċeduri fil-Polonja huma kkomplikati u jdumu diversi xhur, u n-nies minn bosta pajjiżi jitqiegħdu fl-istess ċentru. Hemm ħafna nies f’post wieħed, li huma frustrati minħabba li huma miżmuma fil-limbu għal żmien twil. Id-diversità kulturali fiċ-ċentri tar-refuġjati toħloq ukoll konflitti. Barra minn hekk, inqas minn kwart tar-refuġjati jixtiequ jitgħallmu l-Pollakk. Il-proċedura ta’ aċċettazzjoni ta’ immigranti u l-għoti ta’ status ta’ refuġjat fil-Polonja hija twila ħafna. Skont ir-regoli, għandu jdum massimu ta’ sitt xhur, iżda fir-realtà, tilħaq anke sentejn. Matul dan iż-żmien, il-barranin jinżammu f’ċentri speċjali. Huma għandhom jingħataw, ikel, għajnuna medika, flus u jitgħallmu l-Pollakk. Sakemm ma jkollhomx permess legali, dawn ma jistgħux jaħdmu jew jitilqu miċ-ċentru.
Fis-snin riċenti, kineu biss madwar 100 adult u madwar 500 tifel u tifla li użaw il-klassijiet sabiex jitgħallmu l-lingwa. Ma hemm l-ebda konsegwenza li wieħed jirrifjuta li jipparteċipa fil-klassijiet. Problema oħra hija li m’hemmx għalliema esperjenzati. Forsi s-sitwazzjoni tinbidel dalwaqt, minħabba li kumpanija waħda reċentement ġiet magħżula biex tkun responsabbli għall-edukazzjoni madwar il-pajjiż kollu.
Wara li jirċievu status ta’refuġjat, il-barranin jistgħu jibqgħu fiċ-ċentru għal sena. Wara dan iż-żmien l-għajnuna tispiċċa, u għandhom isiru indipendenti. Sena mhix żmien biżżejjed biex tirkupra mit-talbiet mentali, fiżiċi u emozzjonali tal-għajxien permezz ta’ gwerra, biex titgħallem lingwa, u fl-istess ħin issib xogħol. Wara li jitilqu miċ-ċentru, ir-refuġjati jirċievu ftit li xejn għajnuna.
Id-delegazzjoni ta’ Marsaskala tkellmet dwar il-problema tagħhom: ma teskludix in-nies li ġejjin f’Malta, iżda d-daqs tal-gżira u l-popolazzjoni relattivament għolja tikkawża problemi serji. Minħabba s-sitwazzjoni ġeografika tagħhom ħafna bastimenti jimbarkaw, u anki jekk temporanjament biss, ħafna refuġjati ma jistgħux jiġu miżmuma.
Il-lejla kkontribwiet ukoll għas-suċċess tal-avveniment kollu. Il-pranzu ġie servut fil-lukanda Agritourism fejn anke rqadna. Stajna wkoll naraw li kienu qed jitħejjew il-platti tradizzjonali. Imbagħad rajna mużika tradizzjonali Taljana ta’ grupp lokali. Minbarra dan, stajna naqsmu l-ideat tagħna b’mod informali, għalkemm il-ġurnata kienet mimlija b’diskussjonijiet u xogħol.
Nhar is-Sibt kellna mixja f’Velletri u żorna l-mużew u tempju. Fiż-żewġ postijiet kellna gwida ddettaljata li kienet tinkludi deskrizzjoni tax-xogħol arkeoloġiku. Wara ikla f’ristorant fejn doqna l-platti li fihom ħalltu t-tisjir tradizzjonali ma’ dak kontemporanju, kellna l-pjaċir li nżuru ċentru esperimentali fejn isir l-inbid f’ Velletri. Hawn l-imgħallem spjega li ċ-ċentru ta’ dawn il-faċilitajiet fl-Italja mhux bħala produtturi tal-inbid għall-profitt, iżda bħala suġġett xjentifiku li jinteraġixxi mal-produtturi biex jinkiseb il-massimu possibbli minn dawn is-sorsi naturali mill-isbaħ.
Kellna l-opportunità li josservaw kemm proġetti twettqu b’fondi tal-UE f’Velletri, li tawna l-opportunità li niddiskutu dwar suġġetti essenzjali fl-istorja reċenti Ewropea mhux biss matul il-laqgħat li ħadna sehem fihom, iżda wkoll fil-ħin liberu tagħna!
Il-laqgħa li jmiss se ssir f’Bad Kötzting, il-Ġermanja fil-bidu ta ‘Ġunju.